Hapşırmak TDK Nasıl Yazılır? Bir Sözcüğün, Bir Anının Hikâyesi
Bazı kelimeler vardır, sadece dilin değil, duyguların da yansımasıdır. “Hapşırmak” mesela… Basit gibi görünür ama içinde insanın hem zayıflığını hem canlılığını taşır. Hepimiz bir gün bir sınıfta, bir kütüphanede ya da bir metroda hapşurmuşuzdur; o anda herkesin bize baktığı o kısa, utangaç an… İşte tam da o an, “hapşırmak” kelimesiyle bir bağ kurarız.
Bugün seninle bu kelimenin hem dildeki hem hayattaki hikâyesine çıkıyoruz. TDK ne diyor, biz ne hissediyoruz… Hepsi bir arada, biraz bilgi, biraz duygu.
Bir Akşamüstü Sohbeti: Dilin Kuralı, Kalbin Yorumu
Bir yaz akşamı, kahvelerini almış iki insan pencereden yağan yağmuru izliyordu.
Elif, diline ve duygulara düşkün bir edebiyat öğretmeniydi. Ali ise mühendis; kelimeleri değil formülleri konuşmayı severdi.
Bir anda Elif hapşurdu.
Ali hemen refleksle “Çok yaşa!” dedi, ardından durdu ve gülerek sordu:
“Bu arada… ‘hapşırmak’ nasıl yazılıyor TDK’ya göre? ‘Haapşırmak’ mıydı, yoksa ‘hapşırmak’ mı?”
Elif kahkahasını tutamadı.
“Tabii ki ‘hapşırmak’, çift ‘a’ yok. Türk Dil Kurumu’na göre doğru yazılışı tek ‘a’ ile. H-A-P-Ş-I-R-M-A-K.”
Ali, eline telefonunu alıp TDK’ya baktı, onayladı.
“Evet, sen haklısın. Demek ki hapşırmak bile kural tanıyor.”
Elif tebessüm etti: “Ama bazen duygular, kuralların önüne geçer. Dil de öyle değil mi? Her kelimenin arkasında bir hissin yankısı var.”
O anda ikisi de fark etti ki, bir kelimenin doğru yazılışını bilmek kadar, onun taşıdığı anlamı da hissedebilmek önemliydi.
TDK Ne Diyor?
Türk Dil Kurumu’na göre “hapşırmak”, şu şekilde tanımlanıyor: Hapşırmak (fiil): Burna veya solunum yollarına giren yabancı bir madde nedeniyle, ciğerlerdeki havayı ani bir refleksle dışarı atmak.
Yani, sadece bedensel bir refleks değil, aynı zamanda bir yaşam belirtisi.
TDK’ya göre doğru yazılış: hapşırmak
Yanlış yazım örnekleri: haapşırmak, hapşurmak, hapşrmak.
Dil açısından basit bir bilgi ama insani tarafına bakınca — her “hapşu” aslında bir nefesin yeniden doğuşu gibi.
Erkeklerin Stratejik, Kadınların Duygusal Yaklaşımı
Ali, her zamanki gibi konuyu mantıksal çerçevede ele aldı:
“Demek ki kelimenin kökü ‘hapşır-’, fiil eki ‘-mak’. Basit! Kural bu. Türkçe çok sistematik bir dil.”
Elif ise gülümsedi.
“Evet ama sen hiç düşünmüyor musun, ‘hapşırmak’ neden bu kadar komik bir sesle söylenir? Çünkü dil bile bazen eğlenmek ister. Bizim kadar ciddi değil.”
Bu diyalog, iki farklı dünyanın aynı kelimeye bakışını özetliyordu.
Erkek için bu bir düzen meselesiydi — dilin mühendisliği.
Kadın içinse bu bir hissin yansımasıydı — dilin müziği.
Bir Kelimenin Gücü: Hapşırmak Sadece Bir Refleks Değil
Belki farkında değiliz ama “hapşırmak” kelimesi, Türkçede hem doğallığı hem insani yakınlığı temsil eder.
Birinin yanında hapşurduğunda, refleks olarak “Çok yaşa!” demek…
Ve ardından gelen “Sen de gör!” cevabı — bu, dilin içinde saklı bir sevgi ifadesidir.
Yani hapşırmak, bir anda iki yabancıyı bile insanca bağlayan bir köprüye dönüşür.
Bu yüzden, doğru yazılışını bilmek kadar, taşıdığı anlamı da hatırlamak önemlidir.
TDK “hapşırmak” der ama biz her hapşırışta “yaşamak” deriz.
Biraz Dil, Biraz Hayat
Elif o gece Ali’ye dönüp şöyle dedi:
“Dilin kuralları da insanlar gibidir, hepsi bir düzen içinde yaşamak ister ama bazen duygular gelir, tüm düzeni güzelleştirir.”
Ali cevap verdi:
“O zaman hapşırmak bile, küçük bir duygusal devrim gibi.”
İkisi de güldü. Belki bir kelimenin yazılışı üzerine konuşuyorlardı ama aslında “doğru”yla “hissetmek” arasındaki farkı keşfediyorlardı.
Senin Hikâyen Ne?
Sen hiç bir kelimeye takılıp gülümsedin mi?
Belki de “hapşırmak” gibi küçük bir sözcük, sana yaşamın ne kadar komik, samimi ve insanca olduğunu hatırlatmıştır.
Yorumlarda paylaş — senin en “hapşu”lu, en kelimeli anın hangisiydi?
Belki de hep birlikte dilin, duygular kadar sıcak bir yanı olduğunu yeniden keşfederiz. 🌿💬