Metnin Başlığı Nasıl Belirlenir?
Her Şey Başlıkla Başlar
İzmir’de, kafede arkadaşlarla takıldığımda, bir şey yaparken, genellikle başıma gelen ilk şey şu: “Bir dakika, bu işin başlığını nasıl koyacağım?” Şu an o kadar net hatırlıyorum ki, bir arkadaşımın Instagram hikâyesine yorum yaparken “Metnin başlığını nasıl koyacağım?” diye düşündüm ve bir anda bütün odaklandığım şey bu oldu. Herkes kahkahalarla gülüyordu ama benim kafamda başlıkla ilgili bir fırtına kopuyordu. Ciddiyetle söyleyeyim, başlık bir metnin en önemli kısmıdır. Belki de yazdığınız yazının kaderini belirleyen o ilk satırdır.
Ama, tabii ki, başlık bulmak da hiç kolay değil. Tıpkı en sevdiğin şarkıyı seçerken “Aa, bu şarkıyı ne zaman dinlemiştim?” diye düşüne düşüne karar veremediğin gibi… Ya da “Başlık bulma sürecinde neden bir anı yaşamayı bu kadar zorlaştırıyorum?” diye kendi kendime düşündüğüm gibi.
Başlık Arayışındaki İç Savaş
Bir başlık belirlemek, yazının ruhunu bulmak gibidir. Gerçekten. Bazen iç sesim bana şöyle diyor: “Ya birader, bu başlık çok sıradan, biraz daha farklı bir şeyler bul!” O sırada ekranın başında gergin gergin düşünmeye başlıyorum.
İç sesim: “Hadi ama, biraz yaratıcı ol! Başlık ne kadar ilginç olursa, yazın o kadar dikkat çeker!”
Ben: “Ama insanlara ne kadar yaratıcı bir başlık verirsem, o kadar kafa karıştırıcı olmaz mı?”
İç sesim: “Yok, senin gibi birinin esprili, akılda kalıcı bir başlık koyması gerek. Nasıl yani, İzmirli genç yetişkin olarak bunu başaramaz mısın?”
Bunu düşünürken gözüm ekrandaki boş kutuya takılıyor. Hemen hemen her zaman kafamı kurcalayan soruyu soruyorum: “Metnin başlığını nasıl belirlerim?”
Sonra, bir an gelir ve bir fikir belirir. İşte başlık bu kadar basittir! Şimdi, başlık bulma sürecinde kullanabileceğiniz bazı adımları paylaşayım.
1. Konuyu Netleştir
Başlık ararken, ilk adım olarak yazınızın tam olarak ne hakkında olduğuna karar verin. Konunun özünü anlamadan başlık koymak, aynı şekilde bir restoranda menüye göz atmadan sipariş vermek gibidir.
Mesela, bu yazıyı yazarken “Metnin başlığı nasıl belirlenir?” diye düşündüm. Bu kadar basit! Başlık, içeriğin özüdür. Bunu netleştirmeniz önemli. Aksi halde yazınız başlıkla hiçbir şekilde bağlantılı olmaz.
İç sesim: “Hadi, birkaç yaratıcı başlık önerisi bulalım.”
Ben: “Mesela, ‘Başlık Krizi mi yaşıyorsunuz?’ ya da ‘Başlık Seçmenin Zorluğu’ gibi bir şey yapabilir miyim?”
İç sesim: “İyi fikir, ama fazla dramatik değil mi? Daha hafif, daha mizahi bir şey arıyoruz.”
Evet, işin sırrı başlıkta gizlidir. O yüzden yazı konusu hakkında kesin bir fikre sahip olmak gerekir.
2. Kısa ve Öz Olmalı
Başlık uzun ve karmaşık olursa, kimse dikkat etmez. Hem, kimse ekran başında metin okumaktan hoşlanmıyor, ne yazık ki. O yüzden başlık kısa, öz ve akılda kalıcı olmalı. Tıpkı şu kadar kısa bir diyalog gibi:
Arkadaşım: “Başlık bulamıyorsan, belki basit bir şey seçmelisin?”
Ben: “Evet, çok doğru. ‘Başlık’ yeterli olurdu aslında.”
Görüldüğü gibi, bazen minimalizmi tercih etmek çok daha etkili olabiliyor.
3. İlgi Çekici Olmalı
Başlık, dikkat çekici olmalı. Bunu nasıl başaracağız? Tabii ki biraz mizah, biraz da merak uyandırma taktiğiyle! İzmir’deki sahil kenarlarında arkadaşlarım hep derdi ki, “Şu başlık işleri, başlı başına bir komedi!” Bazen yazının başlığı, yazıdan daha çok ilgi çeker. Düşünsene, “Metnin başlığını nasıl belirlerim?” dedikçe insanları merak ettiriyorsun.
Bir başlık, insanda şu tür bir duygu uyandırmalıdır: “Hadi bakalım, bu yazıyı okurken ne kadar keyif alacağım?”
Mesela, bir başlık “Metnin Başlığını Seçmek Neden Bu Kadar Zor?” gibi de olabilir. İnsanlar, “Eee, neden zor ki?” diye düşünüp yazıya tıklamak isteyebilir.
4. SEO Dostu Olmalı
Evet, SEO kısmı da önemli. Google ve diğer arama motorlarında bulunabilir olmalısınız. Yani, başlık belirlerken, hedef kitlenizin ve konu başlığınızın anahtar kelimelerine dikkat edin. Tabii, burada abartmadan doğal bir şekilde anahtar kelimeleri başlıkta kullanmak gerek.
Mesela, burada yazının başlığında zaten “Metnin başlığı nasıl belirlenir?” anahtar kelimesi var. Sadece buna odaklanarak yazıyı sıkıcı yapmadım, aynı zamanda SEO açısından da doğru yolu seçmiş oldum.
İç sesim: “Hah, şimdi yazının başlığını koyarsak, SEO’da da işin içine giriyoruz! Başlık, hem yaratıcı hem de hedef kitleyi bulmada faydalı olacak!”
5. Duygusal Bağ Kurmalı
Bir başlık, okuyucu ile duygusal bağ kurmalıdır. İnsanlar, metinle ilk tanıştıkları noktada bir ilişki kurmayı isterler. “Metnin başlığı nasıl belirlenir?” gibi başlıklar, konuyu merak ettirebilir. Ama ya da başka bir şey de olabilir: “Başlık Seçerken Duygusal Olarak Hangi Durumda Olduğunuzu Bilmeli Misiniz?”
İnsanlar, kendilerini içeride görebilmelidirler. Onların yazıyla ilk tanıştığı an, yazının duygusal tonunu anlamalıdırlar.
Sonuçta…
Evet, başlık bulmak zor olabilir ama bu süreci eğlenceli hâle getirebilirsiniz. Hatta bazen “Bunu bulmam gerektiğini düşünmüyorum,” dediğiniz bir başlık, tam da olması gereken şey olabilir. Sadece kendinizi özgür bırakın ve yaratıcı tarafınızı ortaya çıkarın!
Yazınızın başlığını belirlerken kendinize şu soruyu sorun: “Bu başlık okuyanları heyecanlandıracak mı?” Eğer cevabınız evetse, o zaman doğru yoldasınız.